Bệnh CRD ở gà (Chronic Respiratory Disease), hay còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là bệnh hen gà, là một trong những bệnh hô hấp phổ biến và dai dẳng nhất. Mặc dù tỷ lệ chết không cao, CRD lại là “kẻ mở đường” nguy hiểm cho nhiều mầm bệnh khác, gây thiệt hại lớn về năng suất và chi phí điều trị.
Hiểu rõ bản chất của bệnh CRD ở gà, nhận biết chính xác các dấu hiệu và áp dụng phác đồ điều trị đúng đắn là yếu tố sống còn để bảo vệ sức khỏe toàn đàn.
Phần 1: Bệnh CRD (Hen Gà) Là Gì?
Tác nhân gây bệnh
Bệnh CRD do một loại vi khuẩn rất nhỏ, không có vách tế bào tên là Mycoplasma gallisepticum (MG) gây ra. Chính vì đặc điểm này mà chúng có khả năng tồn tại dai dẳng trong cơ thể gà và kháng lại một số loại kháng sinh thông thường.
Mức độ nguy hiểm thực sự: Bệnh ghép CCRD
Bản thân CRD không gây chết hàng loạt, nhưng nó làm suy yếu hệ hô hấp, tạo điều kiện hoàn hảo cho các vi khuẩn cơ hội khác tấn công, đặc biệt là vi khuẩn E.coli. Khi đó, bệnh sẽ tiến triển thành thể nặng hơn gọi là CCRD (Complex Chronic Respiratory Disease – Bệnh hen ghép E.coli), gây viêm túi khí, viêm màng bao tim, bao gan, khiến gà chết nhanh và điều trị vô cùng khó khăn.
Con đường lây lan
- Truyền dọc: Từ gà mẹ mang mầm bệnh sang gà con qua trứng.
- Truyền ngang: Qua đường hô hấp, khi gà khỏe hít phải mầm bệnh từ dịch tiết của gà bệnh trong không khí.
Phần 2: “Bắt Thóp” Bệnh CRD – Các Dấu Hiệu Nhận Biết
Bệnh có thời gian ủ bệnh khá dài, từ 10 đến 30 ngày. Các triệu chứng thường trở nên trầm trọng hơn khi thời tiết thay đổi hoặc gà bị stress.
- Dấu hiệu chung:
- Khó thở, thở khò khè: Đây là triệu chứng điển hình nhất, có thể nghe rõ tiếng “rít” hoặc “khẹc” khi gà thở, đặc biệt vào ban đêm yên tĩnh.
- Chảy nước mũi, ban đầu dịch lỏng sau đặc dần.
- Hắt hơi, vẩy mỏ.
- Mắt có thể sưng, viêm kết mạc.
- Biểu hiện riêng ở gà thịt: Gà ăn ít, chậm lớn, còi cọc, lông xơ xác. Nếu bị bệnh nặng có thể chết sau 3-4 ngày.
- Biểu hiện riêng ở gà đẻ: Sản lượng trứng giảm rõ rệt, chất lượng trứng kém, tỷ lệ ấp nở thấp, gà con nở ra yếu ớt.
Phần 3: Tiếng Nói Từ Cộng Đồng – Kinh Nghiệm Thực Tế
Trên các diễn đàn chăn nuôi, bệnh CRD luôn là chủ đề nóng. Dưới đây là một vài chia sẻ thực tế:
Tài khoản “NongDanChanNuoi”: “Cứ đến mùa lạnh ẩm là đàn gà nhà tôi lại bắt đầu khẹc. Sợ nhất là nó ghép với E.coli, lúc đấy túi khí có mủ vàng thì cứu rất khó. Phòng bệnh hơn chữa bệnh các bác ạ.”
Tài khoản “GaDonThaiBinh”: “Kinh nghiệm của tôi là khi gà mới chớm hen, cho uống nước tỏi giã hoặc lá trầu không để hỗ trợ. Nhưng nếu đã khò khè nặng thì phải vào kháng sinh ngay, không chủ quan được.”
Tài khoản “SuKeMienTay”: “Điều trị CRD phải đủ liều, đủ ngày. Nhiều người thấy gà bớt khẹc đã dừng thuốc, vài hôm sau thời tiết thay đổi là nó bị lại ngay, thậm chí còn nặng hơn.”
Phần 4: Phác Đồ Điều Trị “Bệnh Hen” Ở Gà
Nguyên tắc “Vàng”
Khi phát hiện gà bị bệnh, cần tuân thủ 4 nguyên tắc: Cách Ly – Vệ Sinh – Điều Trị – Trợ Lực.
- Cách ly và Vệ sinh: Tách ngay những con bệnh. Vệ sinh, sát trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống. Đảm bảo chuồng nuôi thông thoáng nhưng kín gió.
- Sử dụng kháng sinh đặc trị: Dùng các loại kháng sinh nhạy cảm với Mycoplasma. Một số hoạt chất hiệu quả là Tylosin, Tiamulin, Doxycycline, Lincomycin.
- Lưu ý quan trọng: Đối với gà đẻ, cần chọn loại thuốc không ảnh hưởng đến sản lượng trứng như Tylosin hoặc Tiamulin.
- Điều trị bệnh kế phát (nếu có dấu hiệu CCRD): Nếu gà có biểu hiện bệnh nặng, sốt cao, tiêu chảy, cần phối hợp thêm kháng sinh đặc trị E.coli như Amoxicillin hoặc Enrofloxacin.
- Hỗ trợ phục hồi:
- Dùng thuốc long đờm (ví dụ: Bromhexine) để giúp gà dễ thở hơn.
- Bổ sung Vitamin, điện giải, men tiêu hóa để tăng sức đề kháng và giúp gà nhanh hồi phục.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Tại sao gà bị CRD hay tái phát, đặc biệt khi thời tiết thay đổi?
Vi khuẩn Mycoplasma có thể tồn tại dai dẳng trong cơ thể gà ngay cả sau khi đã điều trị. Khi gà bị stress do thời tiết thay đổi, sức đề kháng giảm sút, vi khuẩn sẽ có cơ hội bùng phát trở lại.
2. Phân biệt bệnh CRD và bệnh sổ mũi truyền nhiễm (Coryza) như thế nào?
CRD chủ yếu gây ra tiếng thở khò khè, và dịch mũi ban đầu trong, loãng. Coryza (bệnh sưng phù đầu) có triệu chứng điển hình là mặt và mắt sưng rất to, dịch mũi đặc quánh và có mùi thối, khắm rất đặc trưng.
3. Có nên dùng Tylosin cho gà đẻ trứng thương phẩm không?
Có. Tylosin là một trong những kháng sinh được lựa chọn hàng đầu để điều trị CRD trên gà đẻ vì nó được chứng minh là an toàn và không gây ảnh hưởng đáng kể đến sản lượng trứng khi dùng đúng liều lượng.
Thông Tin Tác Giả và Liên Hệ
- Biên soạn bởi: LiveCPC – Chuyên trang trực tiếp đá gà và chia sẻ kinh nghiệm.
- Chịu trách nhiệm nội dung: Các chuyên gia và sư kê giàu kinh nghiệm tại LiveCPC.
- Địa chỉ: 5 Ngõ 3 Nguyễn Khánh Toàn, Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam
- Email: [email protected]
